2020’den bu yana pandemi sonrası ekonomik modelin değişmesiyle hem finansal piyasalarda hem de enflasyondaki yükselişte kimler para kazandı?
2020 yılında başlayan pandemi, dünya yolunda bir enflasyon hatırası bıraktı. 2021 yılı sonu itibariyle değişen ekonomi modeli resmen enflasyonu benimsemiştir.
Mart 2020’de Türkiye’de resmi olayla başlayan pandemi hayatımızda köklü değişiklikler yaparken, dünyada hükümetlerin dağıttığı paralar enflasyonu körükledi. Türkiye’de 2021 yılında uygulanmaya başlayan yeni ekonomi modelinin enflasyonda da artışa neden olması ve diğer piyasa dengelerini şaşırtması nedeniyle birçok yatırım aracı yüksek getiri sağladı. Yatırım aracı olmayan birçok alanda da getiriler yüksek oldu.
2020 yılının ilk günlerinde 1.517 dolar olan altının onsu şu anda 1.833 dolardan fiyatlanıyor. Dolar kuru yerine gram altınla gidelim de 2020’de 100 bin TL ile altın alsanız ne olur?
2020’nin ilk gününde gram altın 290 TL iken 100 bin TL alındığında 345 gram altın alabiliyorken o gün 383 bin 640 TL aldınız diyelim, o gün almadınız diyelim. 90 gram altını bugün 100 bin TL ile satın alabilirsiniz.
Dolar, 2020 yılına TL karşısında 5,95 seviyesinden başlıyor. O gün 100 bin TL ile alınan 16 bin 807 doların bugün maliyeti 317 bin 400 TL iken, bugün 100 bin TL ile dolar almak isterseniz 5 bin 296 dolar alabiliyorsunuz.
Not: Yeni kur 18.8850 üzerinden alınırken dolar enflasyonu değerlemeye dahil edilmemiştir.
TCMB Konut Fiyat Endeksi’ne göre 2020 Ocak ayında 100 bin TL’ye alınan bir konut bugün Türkiye ortalamasında (120,9 endeks üzerinden) 548 bin seviyesinde (Aralık 2022 itibarıyla 662,5 endeksin üzerinde) görünüyor.
Mal Sahibi Emlak Endeksi’ne göre İstanbul’da 2020 Ocak satılık metrekare fiyatı 3 bin 706 TL olarak görünüyor. 100 bin TL’ye alınan 27 metrekare(!) evin fiyatı an itibariyle 675 bin (25 bin*27 metrekare) gibi görünüyor.
Şimdi 100 bin TL’ye İstanbul’da 4 metrekare ev alabiliyorsunuz.
Otomobil fiyatları da konut fiyatları gibi ihtiyaçtan yatırıma evrildi ve pandemide çip kriziyle başlayan süreçte üretim ve arz kasvetinin ardından kur kriziyle devam etti. Yeni araca yetişemeyen ikinci el araçlara koştu ve stabilite bozuldu.
2020 yılının başında Volkswagen Polo, Toyota Yaris, Peugeot 301, Citroen Ellysee, Opel Corsa gibi yeni araçları 100 bin TL’nin biraz üzerinde satın alabiliyordunuz. Ama çok fazla para harcamak istemedik diyelim. Dacia Sandero, Fiat Panda, Renault Symbol’ü 100 bin TL’nin altına aldık.
Bu 2020 modellerin ‘ikinci el’ fiyatları hasar ve kilometre durumuna göre değişiklik gösterirken Dacia’da ortalama 500 bin TL, Fiat’ta 450 bin TL, Renault’da 440 bin TL olarak görülüyor.
BIST 100 endeksi 2020 yılına 1.149 ile başlarken bugün (2 Mart 2023) 5.340 seviyesinde. Dizini de işleyebilirsiniz, ancak paylaşımlara bakalım.
Piyasa değeri ve işlem hacmi en yüksek olan ilk iki hisseyi almak istedik. Hacim olarak Türk Hava Yolları ve Tofaş, piyasa değeri olarak Sasa Polyester ve Koç Holding. 2020 başında bu hisselerden 100 bin TL almış olsaydık;
2 Ocak 2020 günü saat 19.03’te güne başlayan KCHOL bugün 82.10 TL’den işlem görüyor. 2010’dan beri TOASO gibi her sene temettü veriyor, eklemedik ama bu sene oran henüz açıklanmadı. 5 bin 255 lotumuzun değeri şu anda 431 bin 435 TL.
SASA – (2 Ocak 2020-2,87) 2020 yılında 34.843 lot alırken yaklaşık 94 bin lot olan hissenin fiyatı 2021 ve 2022 yıllarında (fiyatlara dahil) ikramiye payları ile birlikte 113 TL olarak hesaplanmıştır. , pay artışları eklenir). bu süre 10 milyon 622 bin TL değerinde.
THYAO, 2 Ocak 2020 tarihinde 14,50 TL’den 100 bin TL’den 6 bin 897 adet hissemiz bugün 144,40 TL’den 995 bin 927 TL.
2 Ocak 2020’de 19,65 TL’den 100 bin TL’ye aldığımız 5 bin 89 lot TOASO’yu alsaydık 191,50 TL’den 974 bin 543 TL olacaktı. (Her yıl verdiği temettüleri eklemedik!)
2020’nin ilk günlerinde 7 bin 347 dolar olan bir Bitcoin’den o günkü kurdan (5,95’in üzerinde) 2,3 birim alabileceğimizi düşünürsek. TL’ye gidiyor.
